Der erste Gedenkstein für die 1941 von den Nationalsozialisten in Minsk ermordeten Psychiatriepatient:innen wurde am 5. September 2017 auf dem Gelände des Nationalen Forschungs- und Therapiezentrums (RNPZ) für psychische Gesundheit (Dalhinauski Trakt 152) links vom Einlassgebäude errichtet.
Die Inschrift in belarussischer und russischer Sprache lautet: „Zum Gedenken an die Patienten der Psychiatrieklinik und Arbeitsanstalt „Nawinki“, die 1941 von den Nazibesatzern ermordet wurden, und zur Achtung ihrer Menschenwürde“. Die Idee, der Psychiatriepatient:innen zu gedenken, entstand während der Ausstellung „Von der Entmenschlichung zum Mord. Das Schicksal der psychisch Kranken in Belarus 1941–1944“, die 2016 von belarussischen und deutschen Historiker:innen und Ärzt:innen veranstaltet wurde. Die Finanzierung für den Gedenkstein mussten die Initiator:innen selbst besorgen. Dank der Zusammenarbeit des Center for European Studies (Belarus), des Zentrums für psychische Gesundheit und der deutschen Stiftung „Erinnerung, Verantwortung und Zukunft“ (EVZ) konnte das Projekt umgesetzt werden. Das Denkmal wurde vom Bildhauer Ihar Sassimowitsch geschaffen. An der Eröffnungszeremonie nahmen neben den Mitarbeiter:innen des Zentrums für psychische Gesundheit auch die Beamt:innen des belarussischen Gesundheitsministeriums teil.
The first memorial stone for the psychiatric patients murdered by the Nazis in Minsk in 1941 was erected on September 5, 2017, on the grounds of the National Research and Therapy Center (RNPZ) for Mental Health (Dalhinauski Trakt 152), to the left of the entrance building.
The inscription in Belarusian and Russian reads: „In memory of the patients of the psychiatric clinic and labor institution ‚Nawinki,‘ who were murdered by Nazi occupiers in 1941, and in respect for their human dignity.“ The idea to commemorate psychiatric patients emerged during the exhibition „From Dehumanization to Murder: The Fate of the Mentally Ill in Belarus 1941–1944,“ organized in 2016 by Belarusian and German historians and doctors. The initiators had to secure funding for the memorial stone themselves. Thanks to the collaboration of the Center for European Studies (Belarus), the Center for Mental Health, and the German foundation „Remembrance, Responsibility, and Future“ (EVZ), the project was implemented. The monument was created by the sculptor Ihar Sassimowitsch. The opening ceremony was attended by staff from the Center for Mental Health and officials from the Belarusian Ministry of Health.
Першы мемарыяльны знак, прысвечаны людзям з псіхіятрычнымі захворваннямі, забітым нацыстамі ў 1941 годзе ў Мінску, адкрылі 5 верасня 2017 года на тэрыторыі Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра (РНПЦ) псіхічнага здароўя (Далгінаўскі тракт, 152) злева ад прахадной.
Надпіс на беларускай і рускай мовах гаворыць: «На знак памяці і павагі чалавечай годнасці пацыентаў псіхіятрычнай бальніцы і працоўнай калоніі «Навінкі», забітых нацысцкімі акупантамі ў 1941 годзе». Ідэя ўшанаваць памяць псіхіятрычных пацыентаў узнікла ў часе экспанавання выставы «Ад дэгуманізацыі да забойства. Лёс псіхіятрычных пацыентаў Беларусі ў 1941–1944
гадах» у 2016 годзе, распрацаванай сумесна беларускімі і нямецкімі гісторыкамі і лекарамі. Ініцыятары самі шукалі фінансаванне для стварэння помніка. Праект удалося рэалізаваць дзякуючы супрацы Цэнтра еўрапейскіх даследаванняў (Беларусь), РНПЦ псіхічнага здароўя і нямецкага фонду «Памяць, адказнасць і будучыня» (EVZ). Аўтар памятнага знака — скульптар Ігар Засімовіч. У цырымоніі адкрыцця побач з персаналам РНПЦ псіхічнага здароўя ўдзельнічалі таксама прадстаўнікі міністэрства здароўя Рэспублікі Беларусь.
In den besetzten Gebieten von Belarus wurden Tausende von geistig kranken Menschen als „unnütze Esser“ ermordet.
Damit wurde die bereits 1939 in Deutschland begonnene Kampagne zur Tötung „lebensunwerte“ Menschen fortgesetzt. Die treibende Kraft der Vernichtung in den besetzten sowjetischen Gebieten waren dabei die Wehrmacht und Einsatzgruppen. Deutsche Ärzte und zivile Strukturen wirkten bei diesen Krankentötungen aktiv mit. In die Durchführung der Mordpolitik wurden einheimische Ärzte, Krankenpfleger und Krankenpflegerinnen einbezogen.
Die Vernichtung psychisch Kranker wurde genutzt, um Tötungsmethoden zu finden, die eine Alternative zur Erschießung darstellten. So wurden im September 1941 Patienten des Minsker psychiatrischen Krankenhauses in Nawinki mit Sprengstoff ermordet. Im psychiatrischen Krankenhaus von Mahilëǔ wurde dagegen zur gleichen Zeit ein spezieller Raum eingerichtet, in dem die Patienten durch die Abgase von Autos getötet wurden. Nach der Vernichtung wurden die Räume, in denen einst Geisteskranke lebten, für die Bedürfnisse der Besatzungsbehörden umgestaltet.
In the occupied territories of Belarus, thousands of mentally ill individuals were murdered as „useless eaters.“
This continued the campaign initiated in Germany in 1939 to kill „life unworthy“ individuals. The driving forces behind the destruction in the occupied Soviet territories were the Wehrmacht and Einsatzgruppen. German doctors and civilian structures actively participated in these killings of patients, and local doctors, nurses, and caregivers were involved in carrying out the policy of murder.
The extermination of the mentally ill was used to develop alternative methods to shooting. In September 1941, patients at the Minsk psychiatric hospital in Nawinki were murdered with explosives. In the psychiatric hospital of Mahilëǔ, a special room was set up at the same time where patients were killed by car exhaust fumes. After the extermination, the rooms where the mentally ill once lived were redesigned for the needs of the occupation authorities.
На акупаванай тэрыторыі Беларусі тысячы псіхічна хворых людзей былі забіты як «дармаеды».
Гэта быў працяг кампаніі па ліквідацыі людзей, «нявартых жыцця», якая была распачатая ў Германіі яшчэ ў 1939 годзе. Рухаючай сілай знішчэння на акупаванай савецкай тэрыторыі былі вермахт і айнзацгрупы. У гэтых забойствах актыўную ролю адыгралі нямецкія лекары і грамадзянскія аккупацыйныя ўлады. Да ажыццяўлення палітыкі знішчэння прыцягваліся мясцовыя лекары, медбраты і медсёстры.
Знішчэнне псіхічна хворых выкарыстоўвалася для пошуку метадаў забойства, альтэрнатыўных расстрэлу. Так, у верасні 1941 года пацыенты Мінскай псіхіятрычнай бальніцы ў Навінках былі забітыя выбухоўкай. У сваю чаргу ў магілёўскай псіхіятрычнай бальніцы было абсталяванае спецыяльнае памяшканне, дзе пацыентаў забівалі выхлапныя газы аўтамабіляў. Пасля знішчэння памяшканні, дзе калісьці жылі псіхічна хворыя, пераабсталяваліся для патрэб акупацыйных улад.
Visit our digital city tour:
